Διαπραγμάτευση «πακέτο» για όλα τα διμερή θέματα μεταξύ Αθηνών και Τιράνων, από την ΑΟΖ και την εμπόλεμο μέχρι ακόμη και τη δημιουργία στρατιωτικών νεκροταφείων για τους Ελληνες πεσόντες το 1940, ζητεί ο πρωθυπουργός της Αλβανίας Εντι Ράμα, μέσα από τη συνέντευξη την οποία παραχώρησε στις «Ιστορίες» του ΣΚΑΪ και τον Αλέξη Παπαχελά. Ο κ. Ράμα επιμένει στην ιστορική ανακρίβεια περί διάσωσης του Παρθενώνα από «Αλβανό» αρχιεπίσκοπο Αθηνών τον 17ο αιώνα, ενώ αρνείται ότι η Αλβανία ακολουθεί αλυτρωτική πολιτική. Πρακτικά περιγράφει το «τσάμικο» ως ζήτημα «ανθρωπίνων δικαιωμάτων», εν συνεχεία ζητεί «άρση της εμπολέμου». Επίσης, αρνείται τουρκική παρέμβαση για ακύρωση της συμφωνίας οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ Αλβανίας και Ελλάδας, τονίζοντας, ωστόσο, ότι ο ίδιος είναι καλός φίλος με τον Ταγίπ Ερντογάν, ενώ η χώρα του έχει «στρατηγική σχέση» με την Τουρκία. Ο κ. Ράμα επισημαίνει ότι η κατεδάφιση σπιτιών ομογενών στη Χειμάρρα είναι απλώς ένα κομμάτι της γενικότερης αστικής ανάπλασης που γίνεται στη συγκεκριμένη πόλη αλλά και στην υπόλοιπη Αλβανία.
– Περί ανάρτησης για «Αλβανό» αρχιεπίσκοπο που «έσωσε» τον Παρθενώνα.
– Το γεγονός ότι Αλβανοί έχουν συνεισφέρει στο καλό της Ελλάδας και στην ελληνική κοινωνία και το γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι μιλούσαν αλβανικά εκείνη την περίοδο δεν σημαίνει ότι η Αθήνα ήταν αλβανική πόλη.
Δεν υπήρχε πρόθεση να προσβάλλω. Αντιθέτως. Είναι ένα όμορφο ιστορικό γεγονός ότι ένας Αλβανός βρέθηκε στο σωστό μέρος, τη σωστή στιγμή, ήταν ο κατάλληλος άνθρωπος για να κάνει αυτή τη διαπραγμάτευση εκείνη την περίοδο και να αποφευχθεί ο βομβαρδισμός της Ακρόπολης. Επομένως, θα μπορούσε πολύ εύκολα να είναι Ελληνας, θα μπορούσε να είναι Κινέζος, αλλά συνέβη να είναι Αλβανός.
– Περί «Μεγάλης Αλβανίας» και αλυτρωτισμού.
– «Μεγάλη Αλβανία» ή «Φυσική Αλβανία» ή οποιαδήποτε άλλη Αλβανία σε όρους μεγέθους ή γεωγραφίας, ή οτιδήποτε άλλο δεν είναι όροι που έχουν προκύψει από εμάς. Η ιδέα της «Φυσικής Αλβανίας» προκύπτει από κάποιους που τη φοβούνται ή που την έχουν δημιουργήσει διότι έχουν συγκεκριμένη ατζέντα. Είναι σαν σήμερα να κατηγορείς τους Ελληνες για τη «Μεγάλη Ιδέα», που ήταν μια ιδέα που αφορούσε μια συγκεκριμένη περίοδο και δεν έχει τίποτε να κάνει με το σήμερα. Οπότε, η Φυσική Αλβανία, εάν μπορώ να το πω, είναι η ευρωπαϊκή Αλβανία, που πρέπει να είναι κομμάτι της ευρωπαϊκής οικογένειας. Και ναι, έχουμε πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία διότι είμαστε ένα έθνος με δύο κράτη. Εχουμε την Αλβανία και το Κόσοβο, έχουμε τους Αλβανούς που ζουν νοτίως της Σερβίας, που ζουν στη «Μακεδονία», που ζουν στο Μαυροβούνιο. Ε, και; Δεν υπάρχει κάποιο σχέδιο, κάποιο αναμενόμενο, σοβαρό σχέδιο να μαζέψουμε όλα τα κομμάτια σε μια «Φυσική» ή «Μεγάλη» Αλβανία. Ναι, μπορούμε όλοι να είμαστε κομμάτι μιας Μεγάλης Ευρώπης, που θα ήταν πολύ καλό να μας συμπεριλάβει όλους ως πολίτες, όπου τα σύνορα δεν θα έχουν πια σημασία, στη λογική της επικοινωνίας, των ανταλλαγών και της έννοιας του να ζούμε μαζί κάτω από τον ίδιο ευρωπαϊκό χώρο.
– Περί «Τσάμηδων».
– Δεν νομίζω ότι είναι αλυτρωτικό να λες στους ανθρώπους, να λες στα παιδιά μας πού έμεναν οι Αλβανοί και δεν νομίζω ότι είναι αλυτρωτικό να λες στους ανθρώπους ότι υπήρχε μια περιοχή που λεγόταν Τσαμουριά, όπου έμεναν Αλβανοί, όπου δυστυχώς –κι αυτό δεν είναι το τι λέμε στα παιδιά μας, είναι αυτό που βλέπουμε– οι άνθρωποι δεν μπορούν ούτε να επισκεφθούν. Μπορείτε να το φανταστείτε; Οι άνθρωποι δεν μπορούν ούτε να οδηγήσουν και να ταξιδέψουν εκεί που ήταν τα σπίτια τους, όπου ζούσαν οι οικογένειές τους, για ποιο λόγο; Δεν έχουμε καμία βλέψη, κανείς δεν μπορεί να έχει τέτοιες βλέψεις σαν την αλλαγή συνόρων, στρατηγική δηλαδή να πάρει ένα κομμάτι της Ελλάδας, ή ένα κομμάτι της Σερβίας, ή ένα κομμάτι της «Μακεδονίας» (σ.σ.: ΠΓΔΜ) για να φτιάξει τη «Φυσική Αλβανία».
Το καταλαβαίνω κατά κάποιον τρόπο, αλλά δεν θέλω να δεχτώ αυτήν την παράνοια του να τρελαίνεστε όταν ακούτε τη λέξη «Τσάμης» ή «Τσαμουριά». Τι σημαίνει αυτό; Αυτή ήταν μια περιοχή όπου ζούσαν οι συμπατριώτες μας.
– Περί εμπολέμου.
– Γνωρίζουν οι Ελληνες ότι είμαστε σε «κατάσταση πολέμου», υπάρχει ένα βασιλικό διάταγμα που είναι σε ισχύ; Και είπα αυτό στους φίλους μου στην Ελλάδα. Το είπα στον Παπανδρέου, το είπα στον Σαμαρά, το είπα στον Αλέξη Τσίπρα –παρεμπιπτόντως άνθρωποι τους οποίους σέβομαι. Ο Παπανδρέου ένας άνδρας μεγάλων προθέσεων, ο Σαμαράς ένας άνδρας μεγάλων αποφάσεων, ο Τσίπρας ένας άνδρας με μεγάλο πάθος και τους είπα: «Ακούστε. Γιατί δεν το ξεφορτωνόμαστε αυτό; “Εμπόλεμος”, νόμος σε ισχύ. Και έτσι μπορούμε να πούμε σε εκείνους τους ανθρώπους ότι όλα πια είναι οκ. Διότι η ισχύς αυτού του νόμου χρησιμοποιείται ως κώλυμα για εκείνους, ώστε να μην μπορούν να τα διεκδικήσουν δικαστικά».
Ζούμε σε ένα τέλειο βαλκανικό παράδοξο. Εχουμε ένα Σύμφωνο Φιλίας με την Ελλάδα και την ίδια ώρα ζούμε σε «κατάσταση πολέμου». Οι φίλοι μας λένε τι σημαίνει αυτό; Δεν είναι τίποτα. Παρεμπιπτόντως, αν δεν είναι τίποτα, γιατί δεν το ακυρώνουμε; Δεν βγάζει νόημα.
– Περί ΑΟΖ και παρέμβασης Τουρκίας.
– Οταν έγινε αυτή η Συμφωνία, μάθαμε από κάποια άτομα έξω από τις Υπηρεσίες ότι υπήρχαν προβλήματα. Κι όπως ήταν φυσικό, εκείνη τη στιγμή κάποιοι σκέφτηκαν «ωραία, ας επενδύσουμε πολιτικά σε αυτό». Κι ας το μετατρέψουμε σε μεγάλο πολιτικό θέμα απέναντι στην κυβέρνηση. Είναι πολύ εύκολο, όπως ξέρετε, είναι πάντα εύκολο να παίξεις με το εθνικιστικό συναίσθημα και να κερδίσεις πόντους. Είναι όμως το πιο επιβλαβές που μπορεί να κάνεις στη χώρα σου. Οπότε, είπα «όχι». «Οχι». Είπα να το αφήσουμε στα χέρια των δικαστών, των ειδικών κι ας πάμε μέσω σωστών διαδικασιών. Παρεμπιπτόντως, τη μόνη απόφαση που θυμάμαι να βγάζει το Συνταγματικό Δικαστήριο με ομοφωνία 9 - 0 ήταν αυτή.
Σας διαβεβαιώ ότι δεν συμβαίνει τίποτε τέτοιο (σ.σ.: παρέμβαση Τουρκίας για ακύρωση συμφωνίας ΑΟΖ Ελλάδας - Αλβανίας). Δεν είναι άλλωστε μυστικό ότι έχουμε φτιάξει μια στρατηγική συνεργασία με την Τουρκία, δεν είναι μυστικό ότι είμαι καλός φίλος με τον πρόεδρο, δεν είναι μυστικό ότι έχουμε πολύ καλές σχέσεις, αλλά όλα αυτά που αναφέρατε, συνέβησαν σε μια περίοδο που εμείς ήμασταν στην αντιπολίτευση, δεν είχαμε καμία επαφή, με κανέναν, από την τουρκική πλευρά. Απολύτως καμία επαφή, κι αυτό αποδεικνύεται εύκολα. Πρώτη φορά συνάντησα τον πρωθυπουργό Ερντογάν μερικούς μήνες πριν εκλεγώ. Πρώτη φορά. Και πρέπει να σας πω, ότι ποτέ δεν είχαμε αυτή την κουβέντα.
– Περί τα γεγονότα στη Χειμάρρα.
– Εγώ και η κυβέρνησή μου έχουμε ξεκινήσει ένα μεγάλο πρόγραμμα που λέγεται «αστική αναγέννηση», που είναι ένα μεγάλης κλίμακας πρόγραμμα ανανέωσης των πόλεών μας. Λόγω αυτού του προγράμματος, έχουμε κατεδαφίσει, τα τελευταία χρόνια, 9.150 κτίρια σε ολόκληρη τη χώρα. Τα περισσότερα ήταν παράνομα, κάποια ήταν ημι-νόμιμα, και στις περιπτώσεις που ήταν νόμιμα προχωρήσαμε σε διαδικασίες απαλλοτρίωσης βάσει του αλβανικού νόμου. Στη Χειμάρρα έγινε ακριβώς το ίδιο πράγμα, εφαρμόστηκε το ίδιο πρόγραμμα. Ο δήμαρχος θέλει να ανανεώσει τον δημόσιο χώρο. Αφού τελείωσε με την προκυμαία, τώρα το δεύτερο μεγάλο σχέδιο αφορά αυτά τα 18 κτίρια. Δώδεκα από αυτά ήταν παράνομα, έξι από αυτά νόμιμα. Για τα έξι από αυτά, εφαρμόζονται οι προβλεπόμενες διαδικασίες απαλλοτρίωσης. Κι όταν μιλάμε για κτίρια, πρέπει να καταλάβετε ότι μιλάμε για περίπτερα, πλυντήρια αυτοκινήτων, ένα ή δύο νόμιμα πανδοχεία, εάν δεν κάνω λάθος, ένα σπίτι και κάποια παλιά κτίρια, που είναι σχεδόν γκρεμισμένα. Εάν λοιπόν σε αυτή την περίπτωση οι διαδικασίες δεν είναι οι ίδιες που ακολουθήθηκαν σε ολόκληρη τη χώρα, για τα 9.150 κτίρια, που έχουν γκρεμιστεί, τότε σας οφείλω μια μεγάλη συγγνώμη.
– Περί νεκροταφείων Ελλήνων στρατιωτών του 1940.
– Αυτό που κάναμε από την πρώτη μέρα, ήταν να ζητήσουμε από τους Ελληνες φίλους μας να κάτσουν κάτω με ένα πλάνο και να συζητήσουμε όλα τα ζητήματα, τα ναυτικά μίλια, τα θαλάσσια σύνορα, την κατάσταση πολέμου, αυτό το θέμα της ταφής των Ελλήνων στρατιωτών, τοπωνύμια και πολλά άλλα μικρά πράγματα που πρέπει να ξεκαθαρίσουν ως μια ατζέντα του μέλλοντος, σε συνδυασμό με τους πυλώνες μιας ακόμη ισχυρότερης στρατηγικής συνεργασίας, που πρέπει να κάνουμε μαζί. Για αυτό αγωνιζόμαστε, αυτό ψάχνουμε, διότι θεωρούμε ότι πρέπει να λυθεί ως ένα πακέτο κι έχουμε λάβει πολύ θετικές απαντήσεις από την ελληνική πλευρά από την εποχή της κυβέρνησης Σαμαρά κι έπειτα, οπότε το δουλεύουμε.
– Περί ευρωπαϊκής προοπτικής της Αλβανίας και πιθανότητας ελληνικού βέτο.
– Είναι το συμφέρον μας, όπως είναι συμφέρον για την Ελλάδα να στηρίξει την ένταξη της Αλβανίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Προφανώς, αυτό είναι καλό για εμάς. Η Ελλάδα έχει υπάρξει ένας πολύ πιστός φίλος, όλα αυτά τα χρόνια έχει υποστηρίξει την ενταξιακή μας πορεία χωρίς όρους και το έχει κάνει εξυπηρετώντας τα συμφέροντά της και πρέπει να συνεχίσει να το κάνει.
Δεν νομίζω ότι είναι λογικό να το σκεφτούν, βέτο για ποιο λόγο; Για ποιο λόγο; Το βρίσκω απίθανο, και σας είπα, βέτο για τα παράνομα κτίρια; Βέτο επειδή μιλάμε σταθερά για την ανάγκη να λύσουμε όλα μας τα προβλήματα; Είναι κοινό μας συμφέρον, οπότε για ποιο λόγο το βέτο;
Τηλεφωνική επικοινωνία με Αλ. Τσίπρα
Την αυξανόμενη εθνικιστική ρητορική αλλά και πρόσφατες ενέργειες της αλβανικής πλευράς υπέδειξε ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, ως παράγοντες υπονόμευσης της εμπέδωσης κλίματος εμπιστοσύνης ανάμεσα στις δύο πλευρές, που είναι αναγκαία προϋπόθεση για την πρόοδο των διμερών σχέσεων. Οι σχετικές επισημάνσεις του πρωθυπουργού έγιναν σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον Αλβανό ομόλογό του, Εντι Ράμα, χθες, κατόπιν αιτήματος του τελευταίου. Σύμφωνα με τους συνεργάτες του κ. Τσίπρα, και από τις δύο πλευρές επισημάνθηκε η σημασία ενίσχυσης των διμερών σχέσεων προς όφελος των δύο λαών αλλά και της ευρύτερης περιοχής. Το κλίμα ανάμεσα σε Ελλάδα και Αλβανία έχει διαταραχθεί εξαιτίας των δηλώσεων με τις οποίες το τελευταίο διάστημα εγείρονται αλυτρωτικά ζητήματα, αλλά και εξαιτίας συγκεκριμένων ενεργειών που θίγουν τα δικαιώματα της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας στη γείτονα. Ο κ. Τσίπρας υπογράμμισε στο πλαίσιο αυτό ότι η προστασία των δικαιωμάτων της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία συνιστά κορυφαίο ζήτημα στις σχέσεις των δύο χωρών, ενώ φρόντισε να υπενθυμίσει ότι αποτελεί βασική προϋπόθεση για την πρόοδο της ευρωπαϊκής πορείας της Αλβανίας.
