Ήταν πρωθυπουργός της Ιταλίας και πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε μια ιστορική περίοδο για την Ευρώπη αλλά μήπως οι αποφάσεις κατά την διάρκεια εκείνων των θητειών έσπειραν κάποιους από τους σπόρους της δυσαρέσκειας και της απουσίας ενότητας που παρατηρούμε σήμερα στην Ευρώπη; Για να τα συζητήσουμε όλα αυτά, η δημοσιογράφος του euronews Ιζαμπέλ Κουμάρ συνομίλησε με τον Ρομάνο Πρόντι.
euronews: Έχετε πει ότι η Ευρώπη έχει πεθάνει. Η Ευρώπη που εσείς βοηθήσατε να οικοδομηθεί. Μου γεννιέται το ερώτημα: ποια Ευρώπη εξακολουθεί τότε να είναι ζωντανή;
Ρομάνο Πρόντι: Μου μιλάτε για ένα θέμα συναισθηματικό για εμένα, για το οποίο μιλάω με την καρδιά μου, όχι με το μυαλό. Στην Αναγέννηση τα ιταλικά κρατίδια ζούσαν κυριολεκτικά, όχι μόνο στα λόγια. Η Μπολόνια, η Φλωρεντία, το Μιλάνο, η Γένοβα, υπήρχαν για να χρηματοδοτούν την τεχνολογία, την στρατιωτική τέχνη, η Βενετία για την εμπορία αγαθών και ανθρώπων. Αυτή ήταν η πρώτη παγκοσμιοποίηση, η ανακάλυψη της Αμερικής. Ωστόσο και εμείς δεν μείναμε ενωμένοι. Κανένα ιταλικό κρατίδιο δεν ήταν σε θέση να δημιουργήσει νέα πλοία που ήταν απαραίτητα για τον Νέο Κόσμο και η Ιταλία εξαφανίστηκε για τέσσερις αιώνες από τον παγκόσμιο χάρτη. Τώρα βρισκόμαστε στην ίδια κατάσταση. Ούτε η Γερμανία, ούτε η Γαλλία ούτε η Ιταλία είναι τόσο μεγάλες για τη νέα παγκοσμιοποίηση.
euronews: Ήσασταν ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και επιβλέψατε την επέκταση της Ε.Ε., την μεγαλύτερη διεύρυνση της ιστορίας της από τα 15 στα 25 μέλη. Επιστρέφοντας εκεί, συνειδητοποιήσατε ότι αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει τα προβλήματα που βλέπουμε τώρα;
Ρομάνο Πρόντι: Ήταν ένας θρίαμβος. Όταν την 1η Μαΐου του 2004 το γιορτάσαμε στο Δουβλίνο, υπήρχε η αίσθηση ότι η Ευρώπη είχε πετύχει μια σπουδαία ιστορική νίκη. Στην συνέχεια οι παλιές εθνικιστικές ιδέες που ακολουθούσαν τα προβλήματα των εντάσεων με τις μειονότητες, των συνόρων, όλα αυτά αναμείχθηκαν με τη νέα ελευθερία στις χώρες της ανατολικής Ευρώπης. Στην συνέχεια, σε δεύτερη φάση, είχαμε τα λαϊκιστικά κόμματα.
euronews: Επομένως ανοίξατε το κουτί της Πανδώρας;
Ρομάνο Πρόντι: Ναι.
euronews: Αν πηγαίνατε πίσω στον χρόνο, γνωρίζοντας όσα ξέρετε τώρα, τι θα κάνατε διαφορετικά;
Ρομάνο Πρόντι: Θα έκανα τα ίδια. Οι εναλλακτικές θα ήταν μια τραγωδία. Νομίζω ότι τώρα θα μπορούσαμε να έχουμε μια απίστευτα δύσκολη κατάσταση στις χώρες της Βαλτικής, στην Πολωνία, σίγουρα στις πρώην γιουγκοσλαβικές χώρες. Και τώρα έχουνε προβλήματα αλλά είναι προβλήματα στην ελευθερία! Αυτή είναι η μόνη εξαγωγή δημοκρατίας που έλαβε χώρα στον κόσμο. Εργαστήκαμε επί χρόνια για την προσαρμογή νόμων και κανόνων με την δουλειά που γίνεται στο ευρωκοινοβούλιο, που είναι ο θεματοφύλακας της δημοκρατίας. Αυτή ήταν η διεύρυνση. Δεν ήταν ο πόλεμος στο Ιράκ που έφερνε την δημοκρατία με τα όπλα.
euronews: Πολλές χώρες στρέφονται ενάντια στο ευρώ, ένα ευρώ που ήσασταν επίσης από τους πρωτεργάτες για την εισαγωγή του στην Ευρώπη…
Ρομάνο Πρόντι: Είναι σαφές ότι σχεδιάστηκε ως ένα βήμα για μια πιο ενωμένη Ευρώπη, αλλά στην συνέχεια ήρθε ο φόβος και η Ευρώπη κυριαρχείται από τον φόβο την τελευταία δεκαετία.
euronews: Σε σχέση με το ευρώ, μήπως επίσης δεν υπήρξε αρκετή προετοιμασία;
Ρομάνο Πρόντι: Ήταν ένα πρώτο βήμα για έναν κοινό σκοπό, μια κοινή επιχείρηση. Αλλά στην συνέχεια το σταματήσαμε και έτσι το ευρώ ήταν χωρίς άμυνα. Η ιδέα να προχωρήσουμε σε μια οικονομική ένωση ήταν κοινή σε όλες τις χώρες που εισήλθαν στο ευρώ.
euronews: Η Γερμανία προσπαθεί τώρα να ηγηθεί της Ευρώπης και η καγκελάριος Μέρκελ έχει παρουσιάσει την ιδέα μιας Ευρώπης πολλών ή δύο ταχυτήτων, κάτι στο οποίο δεν έχετε αντιταχθεί. Όμως εσείς πως συγκεκριμένα θα βλέπατε να προχωρά μια Ευρώπη πολλών ταχυτήτων;
Ρομάνο Πρόντι: Να σας δώσω ένα συγκεκριμένο παράδειγμα. Οι Αμερικανοί λένε τη μία μέρα ότι το ΝΑΤΟ είναι κάτι πολύ καλό και την άλλη ότι είναι πρόβλημα. Σε κάθε περίπτωση η Ευρώπη πρέπει να εργαστεί για την δική της άμυνα. Συνεπώς, μια πρώτη ενισχυμένη συνεργασία θα μπορούσε να είναι δέκα ευρωπαϊκές χώρες να ξεκινήσουν να αναπτύσσουν μαζί μια κοινή άμυνα.
euronews: Όμως έτσι δεν θα δημιουργήσετε μια Ευρώπη, την οποία έχουμε σήμερα σε κάποιον βαθμό, με μια ελίτ στο επίκεντρο, το πιθανότερο την Γερμανία και άλλες βόρειες ευρωπαϊκές χώρες που θα προχωρήσουν αυτό το πρότζεκτ;
Ρομάνο Πρόντι: Αυτό είναι μια εξέλιξη της κατάστασης. Όταν προχωράς από το ένα υπερεθνικό σώμα στα κράτη μέλη, ας πούμε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ξεκάθαρα δημιουργείς έναν ανταγωνισμό μεταξύ των κρατών. Και στον ανταγωνισμό αυτόν, η ισχυρή χώρα καθίσταται υπεύθυνη.
euronews: Είστε ικανοποιημένος με αυτήν την κατάσταση; Έτσι βλέπετε την Ευρώπη να προχωρά;
Ρομάνο Πρόντι:
Είναι σαφές σήμερα ότι η Γερμανία είναι η χώρα που ηγείται. Όπως είδατε στην περίπτωση της Ελλάδας, δεν υπήρχε ας πούμε ένας διάλογος ανάμεσα στις Βρυξέλλες και την Αθήνα αλλά ανάμεσα στο Βερολίνο και την Αθήνα, επειδή αυτή είναι η πραγματικότητα. Αλλά όταν είσαι ηγέτης, όπως η Γερμανία, πρέπει να βάζεις τα πόδια σου στα παπούτσια των άλλων μελών.
euronews: Με δεδομένη αυτήν την Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων, μήπως οι πιο εθνικιστικές χώρες θα έπρεπε να φύγουν;
Ρομάνο Πρόντι: Όχι και δεν έχουν εναλλακτική όπως το Ηνωμένο Βασίλειο. Όχι μόνο επειδή λαμβάνουν χρήματα από την Ευρώπη. Η Πολωνία δεν άκμασε ποτέ στο παρελθόν, στην χιλιετή ιστορία της, όπως συμβαίνει τώρα και αυτό συμβαίνει χάρη στην Ευρώπη.
euronews: Ας εστιάσουμε τώρα στην Ιταλία όπου επικρατεί ένα μικρό χάος. Το κόμμα που εσείς βοηθήσατε να σχηματιστεί, το Δημοκρατικό Κόμμα, δείχνει σημάδια διάλυσης όπως πολλά αριστερά κόμματα στην Ευρώπη…
Ρομάνο Πρόντι: Η διάλυση του Δημοκρατικού Κόμματος είναι ένα μεγάλος σημάδι κρίσης. Είναι ένα δώρο στο Κίνημα Πέντε Αστέρων του Μπέπε Γκρίλο.
euronews: Τι σημαίνει αυτό για την διατήρηση του ευρώ στην Ιταλία τώρα που τρία από τα τέσσερα κύρια κόμματα είναι ευρωσκεπτικιστικά και θα ήθελαν ίσως να βγάλουν την χώρα εκτός της ευρωζώνης;
Ρομάνο Πρόντι: Στην Ιταλία εξακολουθώ να πιστεύω ότι βάζοντας μαζί τα κομμάτια του Δημοκρατικού Κόμματος και των άλλων, ακόμα και των δεξιών κομμάτων, έχουμε ακόμα μια πλειοψηφία που τάσσεται υπέρ της Ευρώπης.
euronews: Πιστεύετε ότι το ευρώ ήταν κάτι καλό για την Ιταλία; Γιατί πολλοί Ιταλοί δεν το πιστεύουν αυτό…
Ρομάνο Πρόντι: Το δικό μου ευρώ ήταν κάτι διαφορετικό από αυτό που συνέβη. Ωστόσο σε κάθε περίπτωση νομίζω ότι δεν θα μπορούσαμε να μείνουμε εκτός. Όταν λέτε ότι το ευρώ καταστρέφει την οικονομία και η Ιταλία νομίζει ότι το εμπορικό ισοζύγιο είναι κάτι θετικό για την Ιταλία, τότε έχουμε ένα πλεόνασμα στο εμπορικό ισοζύγιο, άρα δεν είμαστε μια ανίκανη χώρα. Το πρόβλημα είναι η πολιτική κατάσταση, αλλά αυτό δεν είναι πρόβλημα του ευρώ. Είναι ένα πρόβλημα μιας διχασμένης χώρας επάνω σε βασικές αρχές.
euronews: Για το τέλος, ας επαναφέρουμε την κουβέντα μας στην Ευρώπη. Πως εκτιμάτε ότι θα είναι η Ευρώπη σε δέκα χρόνια από τώρα;
Ρομάνο Πρόντι: Θα σας πάω πίσω στο παράδειγμα της Αναγέννησης. Είμαστε χαμένοι, αλλά ενωμένοι κερδίζουμε. Εξαρτάται από εμάς…
