Η αίσθηση είναι κοινή
σε όλους μας.
Οι δημοσκοπήσεις στην
Ελλάδα της μνημονιακής παρακμής έχουν
συχνά αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο
στην υπηρεσία της παραπληροφόρησης,
της σύγχυσης, της διάχυσης, της ενοχής
και του φόβου.
Το γεγονός ότι, τα
«δημοφιλή κανάλια» επιλέγουν να
προβάλλουν και να αναλύουν συστηματικά
την παρουσίαση δημοσκοπικών ευρημάτων,
αρκεί από μόνο του να βάλει ψύλλους στα
αυτιά του υποψιασμένου πλέον ελληνικού
λαού.
Και τις υπόνοιες ακολουθούν οι αποδείξεις
Έρευνες για τις
δημοσκοπικές εταιρίες αποκαλύπτουν
ότι οι γνωστές και επώνυμες εταιρείες
του χώρου συντηρούνται λίγο πολύ με
δημόσιο χρήμα.
Και ως γνωστό χέρι που
σε ταΐζει, δύσκολα το δαγκώνεις…
Από το 2010 έως σήμερα
καταγράψαμε την υπογραφή 58 (!!!) συμβάσεων
φορέων του Ελληνικού Δημοσίου με έξι
από τις εταιρείες-κολοσούς στο χώρο της
έρευνας τάσεων της κοινής γνώμης ,
συνολικού ποσού 4. 716.227. ευρώ.
ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΠΟΣΑ ΠΟΥ
ΔΕΣΜΕΥΤΗΚΑΝ Η ΕΙΣΠΡΑΧΘΗΚΑΝ 2010-2013
Στους συνημμένους
Πίνακες (ALCO, MARC, METRON, GPO, MRB, ΚΑΠΑ)
καταγράφονται αναλυτικά στοιχεία,
αναφορικά με τον διατάκτη της έρευνας,
την ταυτότητα του αντικειμένου της,
τη διαδικασία επιλογής των αναδόχων
(ανάθεση ή δημόσιος διαγωνισμός) το
χρόνο υπογραφής των συμβάσεων και το
ύψος των αμοιβών που συνομολογήθηκαν.
Από τη μελέτη των
στοιχείων προκύπτουν τα εξής χρήσιμα
συμπεράσματα:
Το οικονομικό αντικείμενο
της πλειοψηφίας των συμβάσεων υπολείπεται
των 60.000€, ώστε να μην απαιτείται ανοικτός,
δημόσιος διαγωνισμός. H πλειονότητα,
επομένως, των συμβάσεων δίνονται με
απευθείας αναθέσεις, χωρίς ανταγωνισμό,
χωρίς επαρκή δημοσιότητα, με σύντομες
ανέλεγκτες διαδικασίες. Στην πράξη,
η δουλειά «κλείνει» στο γόνατο και
στα μιλητά ανάμεσα στους πολιτικούς
προϊσταμένους των φορέων και τους
υπευθύνους των εταιρειών.
Απουσία ελέγχου, η
αμοιβή των αναδόχων φαίνεται να ακολουθεί
τη λογική «ό,τι έχετε ευχαρίστηση»!
Για παράδειγμα, μια
πανελλαδική έρευνα για τα κλειστά
επαγγέλματα, που ανάθεσε το Υπουργείο
Οικονομικών στην Metron Analysis κόστισε 9.840€
και μια παρεμφερής πανελλήνια έρευνα
για την αναγνωστική συμπεριφορά των
Ελλήνων, που ανατέθηκε από το «Εθνικό
Κέντρο Βιβλίου» στην Metron Analysis στοίχισε
36.900€.
Χαρακτηριστικό για το
πώς στήνονται οι δουλειές είναι το
ακόλουθο παράδειγμα:
Έρευνα με το ίδιο
ακριβώς φυσικό αντικείμενο (αναδιαμόρφωση
τομέα υγείας) κατακυρώθηκε από την
Περιφέρεια Θεσσαλίας στην εταιρεία GPO
στην τιμή των 19.680€ ενώ από την Περιφέρεια
Δυτικής Μακεδονίας στην ίδια εταιρία
η αμοιβή καθορίστηκε στα 51.660€ (με ΦΠΑ).
Μάλιστα η σχετική έρευνα θα έπρεπε να
ολοκληρωθεί κατά τρόπο ταχυδακτυλουργικό
μέσα σε τρεις μέρες. Για την ιστορία,
αναφέρουμε ότι κατά τη διάρκεια της
σχετικής Συνεδρίασης της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας ΔυτικήςΜακεδονίας τρία μέλη είχαν μειοψηφήσει
καταγγέλλοντας διασπάθιση δημοσίου
χρήματος και πρόχειρες διαδικασίες
ανάθεσης.
Στην πράξη οι
εταιρείες παραλαμβάνουν έτοιμα στατιστικά
στοιχεία από τις δημόσιες υπηρεσίες
και πληρώνονται αδρά για να τα παραδώσουν
«καταλλήλως επεξεργασμένα» πίσω πάλι
στους ίδιους αποδέκτες.
Σε πολλές περιπτώσεις
το αντικείμενο της έρευνας, που ανατίθεται
στις γνωστές εταιρείες έρευνας κοινής
γνώμης, αφορά σε τομείς που ανάγονται
στο στενό πυρήνα της κρατικής εξουσίας:
Υγεία , Παιδεία , Άμυνα.
- Έρευνα κοινής γνώμης επί ζητημάτων ανώτατης παιδείας (Από το ΥΠΕΠΘ στην ΜΡΒ)
- Πανελλαδική έρευνα αναφορικά με την εικόνα της ΕΛ.ΑΣ και έρευνα μεταξύ προσωπικού ΕΛ.ΑΣ ενόψει αναδιοργάνωσης του σώματος (Από την ΕΛ.ΑΣ στην ΜΡΒ)
- Έρευνα σχετικά με την ανταπόκριση του κοινού στη σχεδιαζόμενη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση για το νέο σχολείο (Από το ΥΠΕΠΘ στη GPO)
- Δημιουργία συστήματος παραγωγής δεικτών Χάρτη Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Από την Εθνική σχολή Δημόσιας Υγείας στη GPO)
- «Διεξαγωγή Έρευνας Κοινής Γνώμης επί ζητημάτων Λυκείου/Λυκειακής Εκπαίδευσης» ( (από το Υπουργείο Παιδείας στη GPO)
- «Διερεύνηση και Αποτύπωση Απόψεων της Κοινής Γνώμης για την Αξιολόγηση του Ακαδημαϊκού Χάρτη της Χώρας» Από το Υπουργείο Παιδείας στη GPO.
Γιάννης κερνάει και
Γιάννης πίνει με λίγα λόγια ή αλλιώς ο
αέναος κύκλος της διαπλοκής.
Πολιτικές, που θα έπρεπε
να σχεδιάζονται με κριτήρια κοινωνικά
από αμιγώς δημοσίους φορείς, παραδίδονται
βορά στα ιδιωτικά συμφέροντα, που με
«στημένες» μελέτες σχεδιάζουν την
αρχιτεκτονική της «νέας Ελλάδας»,
κομμένη και ραμμένη στα μέτρα των
εργολάβων των «δημοσίων» ακριβοπληρωμένων
αγαθών. Στην περίπτωση που εξετάζουμε,
οι ίδιες εταιρείες αναλαμβάνουν την
διεξαγωγή δημοσκοπήσεων σε ένα πολιτικό
περιβάλλον, όπου η δημιουργία εντυπώσεων-
καλώς ή κακώς- επιδρά άμεσα στη διαμόρφωση
των ρευστών πολιτικών συσχετισμών.
Χαρακτηριστική είναι
η περίπτωση του Υγειονομικού Χάρτη της
χώρας , με προϋπολογισμό 6 εκατομμυρίων
ευρώ, τρία εκ των οποίων έχουν δοθεί
στην γνωστή εταιρεία δημοσκοπήσεων
ΚΑΠΑ που ανέλαβε έναντι του ποσού των
3.000.000 ευρώ τη διοικητική και τεχνική
υποστήριξη σε ένα έργο – φάντασμα. Όπως καταγγέλλουν οι εργαζόμενοι και θεσμικοί φορείς στο χώρο της Υγείας, το έργο,
του οποίου η χρηματοδότηση άρχισε το
2006 επί Υπουργίας Δ. Αβραμόπουλου, θα
καταδείκνυε τις ανάγκες του πληθυσμού
σε υπηρεσίες υγείας αλλά και σε προσωπικό.
Παρά το γεγονός ότι τα ποσά έχουν
εκταμιευτεί και το έργο θα έπρεπε να
είναι ήδη από το καλοκαίρι του 2013 στην
διάθεση του υπουργείου Υγείας, ο Υπουργός
Άδωνις Γεωργιάδης, χωρίς να διαθέτει
τα απαραίτητα στοιχεία, έχει ήδη
αποφασίσει για τις απαραίτητες αλλαγές
στο δημόσιο σύστημα νοσοκομειακής
περίθαλψης (λουκέτο σε νοσοκομειακές
μονάδες, απολύσεις προσωπικού, μετά από
τον τριπλασιασμό του αριθμού τους,
καταβαράθρωση της πρωτοβάθμιας φροντίδας
υγείας).
Ας σημειωθεί, τέλος ότι
η πίτα που προορίζεται για τις εταιρείες
των δημοσκοπήσεων θα μεγαλώσει κατά τα
έτη 2014 και 2015, όταν το ΕΣΠΑ θα κλείνει
και οι δαπάνες δημοσιότητας, στις οποίες
εντάσσονται και οι έρευνες κοινής
γνώμης, είναι επιλέξιμες ως σύντομες,
άυλες δράσεις που αυξάνουν εύκολα και
γρήγορα τους δείκτες απορρόφησης των
ευρωπαϊκών κονδυλίων.
Η χαμένη δημοσκοπική δεοντολογία και η ευθύνη των ελεγκτικών μηχανισμών
« Οι φορείς ή οι
επιχειρήσεις δημοσκοπήσεων οφείλουν
να διασφαλίζουν την αμερόληπτη, αξιόπιστη
και χωρίς επιρροές διεξαγωγή των
δημοσκοπήσεων και εξαγωγή των αποτελεσμάτων
τους» ορίζει η παράγραφος 1 του άρθου
3, του Ν. 3603/2007 που ρυθμίζει τιςυποχρεώσεις των επιχειρήσεων διενέργειαςδημοσκοπήσεων
Τηρείται άραγε η
υποχρέωση αμεροληψίας των εταιρειών
δημοσκοπήσεων, όταν την ίδια στιγμή οι
κομματικοί μηχανισμοί μοιράζουν στις
ίδιες επιχειρήσεις κοινοτικούς και
εθνικούς πόρους μέσω της σύναψης
«σκοτεινών» και εν πολλοίς ανέλεγκτων
συμβάσεων αμφιβόλου σκοπιμότητας;
Ο ίδιος νόμος επιτάσσει
τη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων των
δημοσκοπήσεων κατά τρόπο αντικειμενικό,
τη διάκριση των αποτελεσμάτων από τυχόν
εκτιμήσεις ή αναλύσεις του φορέα ή της
επιχείρησης δημοσκόπησης ή του μέσου
ενημέρωσης και απαγορεύει την αποσπασματική
αναφορά στα αποτελέσματα μιας
δημοσκόπησης,ιδίως κατά τρόπο που να
παραπλανά τον πολίτη σε σχέση με τα
αποτελέσματα της.
Κι ενώ η αξιοπιστία των
εταιρειών δημοσκοπήσεων περνάει δύσκολες
μέρες , η παρέμβαση των ελεγκτικών
μηχανισμών κρίνεται περισσότερο από
ποτέ αναγκαία, ώστε να προστατευτεί η
εγκυρότητα ενός –πολύτιμου - εργαλείου
κοινωνικής και πολιτικής ανάλυσης .
Στη χώρα μας, τη θεσμική
ευθύνη για τη διασφάλιση της τήρησης
των κωδίκων δεοντολογίας και επαγγελματικής
πρακτικής έχει ο ΣΕΔΕΑ, ο Σύλλογος Εταιριών Δημοσκόπησης και Έρευνας Αγοράς (ΣΕΔΕΑ) , επιφορτισμένος να ασκεί εποπτεία επί
των εταιρειών - μελών του και να εξετάζει
παραβιάσεις των κανόνων δεοντολογίας
και επαγγελματικής πρακτικής.
Σύμφωνα με το νόμο, οι
φορείς ή οι επιχειρήσεις δημοσκοπήσεων
υποβάλλουν προς έλεγχο, την επόμενη
ημέρα από τη δημοσιοποίηση της, όλα τα
στοιχεία της δημοσκόπησης που διενήργησαν
προς την « ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ ΕTAΙΡΕΙΑ
ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΟΙΝΗΣ
ΓΝΩΜΗΣ», που συστάθηκε το 2008. Τα
πορίσματα ελέγχου της εταιρίας
διαβιβάζονται προς στο Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης. Το Ε.Σ.Ρ.
αποφασίζει την προσωρινή διαγραφή από
έναν (1) έως δώδεκα (12) μήνες, αναλόγως
της βαρύτητας της παράβασης, και σε
περίπτωση υποτροπής δύναται να επιβάλλει
την οριστική διαγραφή του φορέα ή της
επιχείρησης από το Μητρώο Φορέων και
Επιχειρήσεων Δημοσκοπήσεων.
Ελεγκτικό ρόλο έχει
και η Μόνιμη Επιτροπή Θεσμών και
Διαφάνειας της Βουλής(άρθρο 4παρ.8 του
Ν. 3603/2007), στην οποία ο φορέας ή η επιχείρηση
δημοσκόπησης οφείλει, κατόπιν αιτήματος
της παρέχει σε αυτήν συμπληρωματικές
πληροφορίες σχετικά με:
α. το κόστος διενέργειας
της δημοσκόπησης και τον τρόπο κάλυψης
του,
β. τον τρόπο ελέγχου
της ακρίβειας των στοιχείων και
γ. τις σταθμισμένες και
μη βάσεις ποσοστών.
Οι μηχανισμοί υπάρχουν.
Το μεγάλο ερώτημα είναι γιατί δεν έχουν
ακόμα ενεργοποιηθεί για την προστασία
του ίδιου του πολιτικού συστήματος και
της ποιότητας της βαλλόμενης ελληνικής
δημοκρατίας
www.diulistirio.blogspot.gr
