Ίων Δραγούμης – ο Άνθρωπος, ο Έλληνας.

 .

«Είτε θέλοντας είτε μη, αισθάνομαι τον εαυτό μου ένα με τους ανθρώπους του έθνους μου. [...] Αγάπησα τη φυλή μου, όταν είδα πως γεννήθηκα σαν άνθος από μέσα της, συμπύκνωμά της. Την αντιπροσωπεύω όλην, τα όνειρά της είναι όνειρά μου και οι ελπίδες μου ελπίδες της. Αν έχασε την ελπίδα της, θα της δώσω την δική μου και πάλι απ’ αυτήν θα πάρω ελπίδα εγώ, αν απελπιστώ. Αν δεν έχει τώρα ιδανικό ή όνειρο κανένα η φυλή μου, θα της δώσω τα δικά μου όνειρα και ιδανικά, και πάλι όμως τη δύναμη για να τα πλάσω, τα όνειρά μου και τα ιδανικά μου, μέσα της θα την εύρω. Αν κουράστηκαν τα μάτια της και δε βλέπει και δε διακρίνει τι δυνάμεις έχει μέσα της, θα της τες δείξω εγώ, αφού εγώ με τα δικά μου μάτια βλέπω και τις διακρίνω. Αν φόβος την πήρε, θα της δανείσω την αφοβία τη δική μου. Ό,τι της λείπει, θα της το δώσω εγώ, και πάλι, ό,τι μου λείπει εμένα από εκείνη θα το πάρω. Γιατί είμαστε ένα. Λαχταρώ πάντα να της μεταγγίζω κάτι δικό μου και απ’ αυτήν να παίρνω κάτι άλλο, σαν ηλεκτρισμό…»

Αγαπητοί μου φίλοι,

Επιτρέψτε μου να μοιραστώ μαζί σας μερικές γραμμές που επιθυμώ ν’ αφιερώσω στον Ίωνα Δραγούμη, ο οποίος γεννήθηκε  στις 14 Σεπτεμβρίου 1878. Είχα την τύχη κι ευτυχία να διαβάσω, φέτος το καλοκαίρι, τρία από τα βιβλία του: «Ο Ελληνισμός μου και οι Έλληνες» (1903-9), «Όσοι ζωντανοί» (1911) και «Ελληνικός Πολιτισμός» (1914). Το μεγαλείο αυτού του ξεχωριστού Ανθρώπου και Έλληνα δύσκολα περιγράφεται με λόγια. Ίσως καλύτερα θα ήταν να σιωπήσω. Από απεριόριστο θαυμασμό και αγάπη, αποτολμώ μονάχα κάποιες σκέψεις που αποτελούν απόσταγμα των ανωτέρω αναγνωσμάτων, κι έπειτα θ’ αφήσω τον ίδιο τον Ίωνα Δραγούμη να μας μιλήσει για τον εαυτό του -δηλαδή για τον Ελληνισμό- όπως μόνο εκείνος γνωρίζει.

 .

Από τα γραπτά που μας άφησε, είναι ολοφάνερο πως ο Ίων Δραγούμης ήταν μια προσωπικότητα συναρπαστική. Διπλωμάτης, Μακεδονομάχος, ιδρυτής μυστικής πατριωτικής οργάνωσης στην Κωνσταντινούπολη, πολιτικός, συγγραφέας… Το πέρασμά του από τον θνητό κόσμο ήταν πολύ σύντομο. Η δολοφονία του στέρησε από την Ελλάδα έναν μεγάλο ηγέτη. Ο Ίων Δραγούμης πέρασε όμως στην αιωνιότητα και φθάνει ως τις μέρες μας ζωντανός, ζει ανάμεσά μας, μες στην ψυχή των διασωζόμενων κομματιών Ελληνισμού, ΕΙΝΑΙ Ελληνισμός, είναι ΕΝΑ με το έθνος. Συνεχίζει να εμπνέει και ν’ ανοίγει μονοπάτια στην δύσκολη διαδρομή της πατριδογνωσίας ενός λαού δοκιμαζόμενου μα περήφανου, που θέλει να σηκωθεί ξανά στα πόδια του. Πάνω στις ιδέες του -και πάνω σε κείνες των ελάχιστων ομοίων του- θα χτίσουμε τον Ελληνισμό των επόμενων γενεών. Σήμερα, η φωνή του ακούγεται δυνατή, κρυστάλλινη, πηγαία –να το πω αλλιώς: Αναγκαία.

.

.

Ξεχωρίζει μέσα στον θόρυβο και τις άναρθρες κραυγές, έχει κάτι σημαντικό να μας πει. Αποτελεί ένα λαμπρό, ζωντανό κεφάλαιο της Ελληνικής Παράδοσης, καθώς «έχομε πεθαμένους που κατευθύνουν τη ζωή μας, τη ζωή τού σήμερα ή κάθε νιόκοπης γενιάς, όπως έχουμε ζωντανούς που όσο περισσότερο φωνάζουν, τόσο περισσότερο βλέπουμε πως είναι πρωθύστερα πεθαμένοι: και αυτό είναι Παράδοση,  να ζουν μοναχά οι ζωντανοί (και ας έχουν, καμιά φορά, μερικοί από αυτούς πεθάνει χρόνους πρωτύτερα)», όπως μας λέει ο Ζήσιμος Λορεντζάτος. Ο Ίων Δραγούμης είναι ένας από τους ζωντανούς. Η φωνή του, σημερινό προσκλητήριο σε μάχη. Όπως γράφει ο ίδιος: «Όσοι ζωντανοί, προσέλθετε!»

 .

Ο Κωνσταντίνος Βακαλόπουλος (καθηγητής Νεοελληνικής Ιστορίας στο ΑΠΘ), γράφει για τον Ίωνα Δραγούμη: «Δεν χωρεί καμμιά αμφιβολία ότι στον Ίωνα υπήρξε συμπυκνωμένο όχι μόνο το Έθνος, αλλά και ο Ελληνισμός. Για τον Ίωνα οι Έλληνες ήταν κάτι το ξεχωριστό. Ήταν οι πρώτοι άνθρωποι και οι τέλειοι, εκείνοι οι οποίοι είχαν πλάσει το ανθρώπινο κορμί, αυτοί που, από εξαιρετική αγάπη για τον άνθρωπο, είχαν πλάσει τον άνθρωπο. Τον Ελληνισμό τον ήθελε σαν ένα παντοτινό ποτάμι, στο οποίο θα έτρεχαν μέσα πάντα Έλληνες. Εκείνοι θα ήταν περαστικοί, αλλά ο Ελληνισμός, σαν Ιδέα, σαν Όραμα, θα έμενε πάντα μια αστείρευτη πηγή. Ο Ελληνισμός του Ίωνα δεν είχε χρονικά όρια. Ξεκινούσε από τους προγόνους κι έφτανε ως τους απογόνους του. Εκείνος θεωρούσε τον εαυτό του ως συνδετικό κρίκο ανάμεσά τους. Δούλευε για τον Ελληνισμό δουλεύοντας για τον εαυτό του. Αναζητώντας τις ρίζες του, την ταυτότητά του, επεδίωκε να νιώσει πρωταρχικά τον εαυτό του. Ήθελε να είναι βέβαιος πως ό,τι κι αν έκανε, θα ήταν ορθό γιατί θα ήταν ελληνικό είτε το ένιωθε είτε όχι, είτε το συλλογιζόταν είτε όχι. Ο Ίων αισθανόταν τον εαυτό του σαν κύτταρο του Ελληνισμού.»

 .

Παρακάτω, κάποια αποσπάσματα από το έργο του, ενδεικτικά του μεγαλείου του Ανθρώπου και Έλληνα Ίωνα Δραγούμη:

 .

«Είτε θέλοντας είτε μη, αισθάνομαι τον εαυτό μου ένα με τους ανθρώπους του έθνους μου. [...] Αγάπησα τη φυλή μου, όταν είδα πως γεννήθηκα σαν άνθος από μέσα της, συμπύκνωμά της. Την αντιπροσωπεύω όλην, τα όνειρά της είναι όνειρά μου και οι ελπίδες μου ελπίδες της. Αν έχασε την ελπίδα της, θα της δώσω την δική μου και πάλι απ’ αυτήν θα πάρω ελπίδα εγώ, αν απελπιστώ. Αν δεν έχει τώρα ιδανικό ή όνειρο κανένα η φυλή μου, θα της δώσω τα δικά μου όνειρα και ιδανικά, και πάλι όμως τη δύναμη για να τα πλάσω, τα όνειρά μου και τα ιδανικά μου, μέσα της θα την εύρω. Αν κουράστηκαν τα μάτια της και δε βλέπει και δε διακρίνει τι δυνάμεις έχει μέσα της, θα της τες δείξω εγώ, αφού εγώ με τα δικά μου μάτια βλέπω και τις διακρίνω. Αν φόβος την πήρε, θα της δανείσω την αφοβία τη δική μου. Ό,τι της λείπει, θα της το δώσω εγώ, και πάλι, ό,τι μου λείπει εμένα από εκείνη θα το πάρω. Γιατί είμαστε ένα. Λαχταρώ πάντα να της μεταγγίζω κάτι δικό μου και απ’ αυτήν να παίρνω κάτι άλλο, σαν ηλεκτρισμό…»

 .

«(…) Ένα μόνο θέλω να πω γι΄ αυτούς (σ.σ. εννοεί αυτούς που δεν παλεύουν για το κοινό καλό επειδή έχουν …οικογενειακές υποχρεώσεις). Ότι καμιά προστυχιά άλλων και καμμιά αναποδιά που συναντούμε στο δρόμο μας είτε από φίλους, είτε από εχθρούς, είτε από ξένους είτε από δικούς μας, δεν επιτρέπεται να μας κάμουν να “μουντζώσουμε πατρίδα κι εθνικές υποθέσεις” για την οικογένειά μας και τα μικροσυμφέροντά  μας. Να ξέρεις ότι πάντα καλύτερα κυτάζει κανείς την οικογένειά του και τα συμφέροντά του, άμα κάνει εκείνο που πρέπει για την πατρίδα του και τις εθνικές υποθέσεις. Γίνεται οδηγός και φωτίζει και εμπνέει όλους τους τριγυρινούς του και υποτάζει τα συμφέροντά του σ΄ ένα γενικότερον συμφέρον και βρίσκει τη χαρά του μέσα στην αποστολή του αυτή, και η χαρά είναι το ανώτερο συμφέρον του. (…)»

 .

«Μου αρέσει να ζω μέσα στο έθνος μου για τον εαυτό μου κι ακουμπώντας επάνω του να γίνομαι πιο άνθρωπος, δηλαδή κάτι περισσότερο ή τελειότερο από τον άνθρωπο. Ο καθένας γεννήθηκε σωτήρας του έθνους του. Λίγοι όμως ξέρουν πως γεννήθηκαν τέτοιοι, δηλαδή πως αυτοί θα το σώσουν, αν θέλουν. Πρέπει να φαντάζομαι πως από μένα μόνο εξαρτάται η σωτηρία του έθνους. Και αν δεν ήμουν εγώ, δεν θα ήταν κανένας άλλος που να το σώσει. Ή να μην κοιτάζω τι κάνουν οι άλλοι και να φαντάζομαι πως μόνο εγώ έχω το μεγάλο χρέος της σωτηρίας».

 .

«Αγαπώ πάρα πολύ τον άνθρωπο για να γίνω στενός σοσιαλιστής. Αγαπώ πάρα πολύ τον άνθρωπο για να γίνω στενός πατριώτης. Αγαπώ πάρα πολύ τον άνθρωπο για να νοιώσω τον εαυτό μου άτομο. Από άνθρωπος μιας τάξης με ορισμένα συμφέροντα τάξης, γίνομαι σοσιαλιστής με την πλατιά έννοια, και θέλω μια καινούρια οικονομία της κοινωνίας μου και των άλλων κοινωνιών. Από στενός πατριώτης, γίνομαι εθνικιστής, με τη συνείδηση του έθνους μου και όλων των άλλων εθνών, γιατί οι διαφορές των εθνών πάντα θα υπάρχουν, και έχω τη συνείδησή τους και χαίρομαι που υπάρχουν αυτές οι διαφορές, που με τις αντιθέσεις τους, με τις αντιλήψεις τους, υψώνουν την ανθρώπινη συνείδηση και ενέργεια. Από άτομο γίνομαι άνθρωπος.» «Μόνο εμείς, όσοι νοιώθουμε την δική μας την πατρίδα, μπορούμε να νοιώσουμε και των άλλων τις πατρίδες. Πρώτα πρέπει να νοιώσω τον εαυτό μου καλά, έπειτα καλά το έθνος μου και έτσι φθάνω στην ανθρωπότητα. Όσοι λένε πως είναι κοσμοπολίτες και δεν περνούν από όλα αυτά τα στάδια δεν μπορούν να νοιώσουν την ανθρωπότητα».

 .

«Ποιος είναι ο τελικός των εθνών, πες τον προορισμό, πες τον αποστολή; Ο πολιτισμός! Να ένα έργο άξιο για τα έθνη, έργο αληθινά ανθρώπινο. Να η δικαιολογία των εθνών. Να πως τα έθνη είναι χρήσιμα στην ανθρωπότητα και να που έσφαλε ο Μαρξ πολεμώντας τα έθνη. Πολιτισμούς γεννούν τα έθνη και αυτά μονάχα. Δεν φθάνει όμως να είναι ένα έθνος πολιτισμένο, πρέπει να είναι πολιτισμένο και από δικό του πολιτισμό. Σε αυτό λοιπόν χρησιμεύουν τα έθνη. Οι πολιτισμοί γεννιούνται ο καθένας σε κάποια πατρίδα, σε κάποια εποχή και σε κάποιο έθνος. Έξω από αυτά δεν μπορεί να σταθεί πολιτισμός».

 .

Θα μπορούσαμε να βάλουμε εδώ εκατοντάδες αποσπάσματα από τα βιβλία του, όμως θ’ αφαιρούσαμε κάτι από την μαγεία της ανακάλυψης που περιμένει “όσους ζωντανούς” αγοράσουν προσεχώς τα βιβλία.

 .

Σκοπός αυτού του ταπεινού πονήματος είναι να έρθει σε επαφή με τον συναρπαστικό κόσμο του Ίωνα Δραγούμη ο σημερινός Έλληνας, ο σημερινός νέος, της εποχής των γκάτζετ, της ταχύτητας, του φανταχτερού κενού, της “πολυσύχναστης ερημιάς” (Δ. Μούτσης). Χρειαζόμαστε επειγόντως Φως. Ο Ίων είναι Φως. Είναι τώρα σειρά του νέου ν’ αναζητήσει τα βιβλία του,  να τον γνωρίσει καλύτερα. Στο διαδίκτυο δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες. Το σχετικό λήμμα της Βικιπαίδειας είναι σχετικώς κατατοπιστικό, όμως ξαναλέω: καλύτερα τον γνωρίσει κανείς μέσα από τα βιβλία του. Πρόκειται για σχέση προσωπική, ας μην τη νοθεύσουμε περισσότερο με αναλύσεις και κρίσεις τρίτων. Η σχέση μας με τον Ίωνα Δραγούμη δύναται να γίνει τόσο προσωπική, όσο και η σχέση με τον εαυτό μας.

 .

Ας σκύψουμε λοιπόν με σεβασμό στο έργο του, ας αφιερώσουμε χρόνο στην μελέτη του, ώστε να νιώσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο, με την ψυχή μας, τον Ελληνισμό του Ίωνα Δραγούμη. Έπειτα, ας κρατήσουμε απ’ αυτόν ό,τι κρίνουμε σημερινό, ταιριαστό του καιρού μας, και να φτιάξουμε, όπως κι εκείνος, με υλικά ελληνικά, τον Ελληνισμό του Αύριο: τη νέα πρόταση πολιτισμού που θα ρίξει ζεστασιά και φως στον σκοτεινό, χειμαζόμενο κόσμο που μας περιβάλλει.

 .

Σταματώ λοιπόν εδώ. Τον λόγο έχουν τα βιβλία.

Παίδες, καλή ανάγνωση.

 .

Γιώργος Σ.

Λωζάννη, 14 Σεπτεμβρίου 2012

πηγή

www.diulistirio.blogspot.gr

Ενημερωθείτε για ότι συμβαίνει με ένα

στη σελίδα μας.

Το Διυλιστήριο ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρει σχετικά με τα άρθρα που δημοσιεύονται τα οποία απηχούν τις απόψεις των συντακτών τους.